Meer balans? Het antwoord ligt onder je voetzolen.
‘Your feet are made for walking’ – en wel blootsvoets. Goed voor… nagenoeg alles! Dat is de boodschap van de voetreflexoloog. Als jij toch graag met schoenen aan naar je werk gaat, is een ‘voetdrukpuntbehandeling’ een goed alternatief.
door Maud Beucker Andreae
Wij Hollanders hebben stijve heupen, maar toch zijn bij ons meestal ‘de voetjes van de vloer’. Letterlijk dan: we zijn een schoendragend volkje – die drie zomerse stranddagen of de yogales daargelaten. En wat dan nog, denk je nu misschien. Maar door die eeuwige sneakers, pumps of enkellaarsjes stimuleren we nauwelijks onze voetzolen. En dat is niet best, beweert de complementaire (lees: oosterse) geneeskunde: de ongeschoeide mens masseert met het lopen namelijk vanzelf bepaalde drukpunten. En dit zou gezond zijn voor het hele lichaam. Precies dat is wat voetreflexologie voor je wil doen. Een bezoekje aan een voetreflexoloog zou zelfs allerlei klachten – van stress tot rugpijn tot migraine – kunnen verhelpen. Kloppende slapen zijn ons niet vreemd, dus onze interesse is gewekt.
Van Oost tot West
Reflexologie is al duizenden jaren oud, en werd met name in oosterse culturen als die van China en India toegepast. Begin 20e eeuw ontwikkelde de Amerikaanse KNO-arts William Fitzgerald een westerse variant, de zonetherapie. Zowel de oosterse als westerse stroming gaat ervan uit dat bepaalde drukpunten in de voeten corresponderen met andere organen en lichaamsdelen, van het hoofd tot aan de tenen. Sterk versimpeld: een druk op de voet zou bijvoorbeeld helpen tegen buikpijn. Het grootste verschil tussen Oost en West: de Chinese variant gaat verder dan alleen de voeten. Die behelst ook (de drukpunten in) de meridianen (energiebanen) in het lijf, die lopen van ‘top tot teen en weer terug’. Dit betekent dat in de Chinese behandeling ook kuiten en knieën, en soms ook handen, oren, nek en hoofd worden meegenomen. De ‘American way’ van Fitzgerald, is minder omvattend – voornamelijk de voetzolen krijgen aandacht – maar wel gedetailleerd: het aantal drukpunten op de ‘Westerse voetkaart’ is groter. Zoals koks die fusion koken, zijn steeds meer therapeuten de ingrediënten van beide stromingen gaan mengen.
Naar de (bewezen) effecten van voetreflexologie is overigens opvallend weinig onderzoek verricht. Wel hebben Japanse wetenschappers in 2009 de eerste aanwijzingen gevonden dat de ‘voetenkaart’ weleens zou kunnen kloppen. De onderzoekers stimuleerden bij hun proefpersonen delen van de voet terwijl ze tegelijkertijd op een MRI bijhielden welke hersendelen activiteit vertoonden. En ja hoor! Wanneer ze drukten op het ‘schoudergebied in de voet’, lichtte ook het ‘schouderdeel’ in de hersenen op. En hetzelfde gebeurde bij de ogen en darmen.
Holistische therapie
Floor Tuinstra is voetreflextherapeut in Den Haag en mixt daarbij de oosterse en westerse reflexologie. Volgens Floor kijkt onze traditionele geneeskunde vaak naar iedere klacht op zich, terwijl klachten meestal met elkaar zijn verbonden. Floor: ‘Vergelijk de meridianen met snelwegen en de drukpunten met (volle) knooppunten. Als je last hebt van lage rugpijn, oorontsteking en tevens haar verliest, weet een (Chinees werkende) voetreflexoloog welke “snelwegen” en “knooppunten” behandeld moeten worden om het verkeer, ofwel de energie, weer te laten doorstromen.’ Zo pakt Floor dus meerdere klachten tegelijkertijd aan. Maar het goede van de westerse benadering vindt zij de meer gedetailleerde voetenkaart, ‘en vooral dat er meer ruimte is voor emotie en het verhaal van de cliënt’. (floortuinstra.nl)
Voetreflexoloog Carine van der Vaart heeft veel cliënten met burn-out gerelateerde klachten en ook zij maakt veel ruimte voor het verhaal: ‘Een rustige, westerse aanpak is vooral bij deze cliënten heel belangrijk. In de Chinese cultuur wordt minder gesproken, sterke emoties worden gezien als ziekmakers en worden via stevige massages behandeld. De behandeling is daar dus figuurlijk harder, maar ook letterlijk.’ (clarijn.nl)
Maud op tafel
Voorkomen of genezen van klachten is bij de Oosterse stroming vooral het doel, comfort en ontspanning zijn tijdens de behandeling ondergeschikt. Wij verwende westerlingen beginnen al snel te piepen en willen graag ook die wellnessachtige ervaring – kaarsen, fonteintje, pianomuziek, dat werk. Zo ben ik zelf ook, en dus neem ik plaats op de massagetafel van Floor in een sfeervol yogacentrum te Den Haag.
Het eerste wat Floor opvalt is de stand van mijn voeten; ze vallen extreem ver naar buiten. Klopt, ik loop als een ballerina (of zo je wilt: als een eend). Volgens Floor betekent dit dat ik heel erg ‘open sta’ voor informatie. Beetje een inkopper, want informatie vergaren behoort als journalist tot mijn werk. Maar als ze begint te ‘kneden’, vertel ik over mijn migraine. Floor behandelt hiervoor bepaalde drukpunten in mijn voeten en tijdens de massage voel ik tintelingen in mijn hoofd – een vreemd maar aangenaam gevoel. Hey, voel ik nou een connectie tussen mijn voeten en hoofd? Oké, ten eerste kan het een placebo-effect zijn en het zegt nog niks over het eventuele effect op mijn migraine, maar frappant is het wel.
Floor, ook expert in reflexologie bij baby’s, vertelt over een cliënt die te jong was voor een self-fulfilling prophecy: ‘Een bevriende en sceptische apotheker kwam bij me met zijn half jaar oude zoontje, dat al sinds zijn geboorte last had van obstipatie. Ik behandelde slechts één voetje en het jongetje poepte direct zijn luier vol – en diezelfde dag nog drie keer!’ De apotheker was blij verrast en kwam nog een paar keer terug waarna het zoontje een normale stoelgang te pakken had. Ook fitgirls hebben baat gehad bij een behandeling: van een schouderblessure van een tennisser tot de hersenschudding van een vechtsporter – Floor heeft ze allemaal wel eens ‘onder de duim’ gehad.
Een voordeel van drukpunten behandelen ten opzichte van lokaal kneden (ofwel bij rugpijn de ‘rugplek’ van de voet masseren in plaats van de rug zelf) is dat het probleemgebied wel de lusten en niet de lasten van de behandeling ondervindt, vertelt ze. ‘Een stijve nek masseren kan behoorlijk pijnlijk zijn en soms zelfs averechts werken.’ Dergelijke gevaren zijn er niet bij voetreflexologie. Een behandeling kan dus eigenlijk niet misgaan – hooguit geen effect hebben. Maar ik ga ervoor, de tweede afspraak staat al gepland. Ik ben benieuwd of mijn migraine binnenkort tot het verleden behoort; als ik Floor mag geloven, is het een gelopen race.
Hulp bij zwangerschap
Madeline (32):
‘Ik was hoogzwanger en inmiddels een week over tijd. Alle bakerpraatjes zoals scherp eten had ik al geprobeerd. Een vriendin adviseerde me een bezoekje aan een voetreflextherapeut te brengen. Ik ben nogal nuchter ingesteld, maar was de wanhoop nabij dus de volgende ochtend lag ik op de behandeltafel. Die middag is mijn dochter geboren.’ Helaas is het niet een gevalletje ‘trek aan je kleine teen en daar is de baby’. Iedere vrouw heeft weer iets anders nodig: van een energieboost tot het in balans brengen van de hormonen. Ook voetreflextherapeut Carine heeft inmiddels veel zwangere vrouwen geholpen de weeën op te wekken: ‘De eerste keer dat ik deze behandeling deed durfde ik bijna niet aan de moeder in spé te beloven dat de bevalling echt snel erna zou beginnen, maar inmiddels weet ik – het werkt.’
Maartje (28):
‘Heel bizar vond ik het – de eerste keer op de behandeltafel bij een voetreflexoloog. Ik kwam voor de ontspanning, maar was ook zwaar verkouden. Toen de therapeut op het ‘longdeel’ van mijn voeten drukte, kreeg ik direct meer lucht. Ook was ik compleet relaxed tijdens en na de behandeling. Ik ga nog steeds geregeld en in de nachten volgend op een sessie slaap ik altijd als een blok.’ Floor: ‘Slapeloosheid is ook een veel verholpen klacht door de voetreflextherapeut, zowel bij volwassenen als kinderen.’
Doe het selfies
Eenvoudige kneepjes van het vak voor thuis.
Ontspanning:
Gun jezelf regelmatig een heerlijk voetbad, bijvoorbeeld met voetbadzout uit de Dode Zee. Met een paar druppels lavendelolie erbij kom je helemaal tot rust. Voel je een griepje aankomen? Gebruik dan teatree- of citroenolie.
Weerstandsboost:
Knijp met duim en wijsvinger in de vliesjes tussen je tenen (en/of vingers). Doe dit elke dag een paar minuten. ‘Dit haalt afvalstoffen weg en is een oppepper voor je weerstand,’ vertelt Carine.
Meer energie:
Op vier vingers onder de knie, iets naar buiten naast het scheenbeen, ligt het zogeheten driemijlspunt. Sla een halve minuut met een losse vuist op deze plek. Een boost voor je energieniveau!
Tegen hoofdpijn:
Ga met je wijsvinger naar het punt tussen je grote en tweede teen in. Beweeg je vinger een aantal centimeter langs de bovenkant van je voet omhoog, totdat je een kuiltje voelt; dit punt heet ‘Lever 3’. Carine: ‘Druk dit flink aan, gedurende 30 seconden en doe hetzelfde bij de andere voet. Het helpt tegen hoofdpijn, buikpijn en vastzittende emoties.’
Kies jouw therapeut
Check of je behandelaar is aangesloten bij een erkende beroepsvereniging (zoals de Vereniging van Nederlandse Reflexzone Therapeuten (VNRT) en de Nederlandse Vereniging voor Voetreflextherapeuten (NVVT). Zo weet je zeker dat hij of zij aan alle eisen voldoet (zoals Medische Basiskennis en een opleiding op hbo-niveau).
Check ook bij je zorgverzekeraar de mogelijkheid tot (gedeeltelijke) vergoeding van de therapie.